چکیده:
کشور ایران به واسطه قدمت خود، دارای بافت تاریخی غنی جهت توسعه گردشگری می باشد. معیارهای اساسی توسعه پایداری گردشگری در این بافت ها شامل عواملی مانند سیمای بصری، فرهنگی و اجتماعی، کالبدی، اقتصادی و مدیریتی می باشد. هدف اصلی این پژوهش بررسی عوامل موثر بر توسعه گردشگری پایدار در ایران می باشد. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی بوده و از آنالیز واریانس یک طرفه و آزمونT تک نمونه اي ، برای بررسی تأثیر عوامل مؤثر بر توسعه پایدار گردشگري در بافتهای تاریخی ایران و از آزمون فریدمن برای اولویت بندی این عوامل استفاده گردیده است. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها نشان می دهد عوامل فرهنگی، اجتماعی و مدیریتی تاثیر بیشتری را نسبت به دیگر عوامل، بر توسعه پایدار گردشگری در بافت های تاریخی ایران دارند.
واژگان کلیدی: توسعه پایدار، گردشگری، بافت تاریخی، ایران، آزمون فریدمن
1- مقدمه
شهرها در طول تاريخ، تغييرپذيري داشته اند و بقاي شهرها همراه با استمرار زندگي روزمره شهروندان صورت گرفته و تغيير شكل واحدهاي معماري – شهري توانسته است تضمين كننده بقاي موجوديت و تداوم زندگي مدني باشد. اين مطلب در مورد شهرهاي ايران اهميت ويژه اي دارد و مي تواند به عنوان يكي از ويژگي هاي شهري رشد بازرگاني و توسعه صنايع دستي مورد بررسي قرار بگيرد. تغييرپذيري فضاي شهري در ذات شهر قديمي با ارزشي كه به دست ما سپرده مي شود، وجود دارد. ( فلامکی، 32:1384).
کشور ایران به واسطه پیشینه باستانی و ارزشمند تاریخی خود، دارای آثارو بناهای معتبر و شناخته شده ای است که معرف تاریخ و فرهنگ ایران در سطح جهان هستند. در واقع، ایران سرزمینی است که از پتانسیل گردشگری بالنده ای برخوردار است و جاذبه های تاریخی-فرهنگی و طبیعی پرشماری دارد که می توان با تکیه بر آنها، ایران را به عنوان یکی از مقاصد مهم گردشگران جهان مطرح ساخت و از امتیازات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی آن سود برد. ( ضیاء توانا و همکاران، 68:1393). موضوع مهم در مواجهه با بافت هاي تاريخي مسألة زمان سپري شده و دست نيافتني است، كه حوادث تاريخي و بناهايي ارزشمند را در يك مجموعه به يادگار گذاشته است. آنچه كه در برخورد با اين فضاها بايد مورد توجه قرار گيرد مسأله تغيير و مديريت اين تغييرات است، امري كه به صورت ارگانيك و در طول مدت زمان در فضاي شهري گاه به آهستگي و گاه همچون امروز با سرعتي غيرقابل انكار اتفاق افتاده است (Worthington,1998:24).
